Erken Yaşam ve Eğitim
Cenap Şahabettin, 1871 yılında Kuzey Makedonya’nın Manastır şehrinde doğdu. Babası Binbaşı Osman Şahabettin Bey, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Plevne’de şehit düştü. Bu olayın ardından Şahabettin ailesiyle birlikte İstanbul’a taşındı.
Tophane’deki Feyziye Mektebi’nde ilk öğrenimini tamamladıktan sonra Eyüp Askeri Rüşdiyesi’ne başladı. Ancak okulun yıkılması üzerine Gülhane Askeri Rüşdiyesi’ne geçiş yaparak 1880 yılında mezun oldu. Şahabettin, Tıbbiye İdadisi’ne kura ile girdi ve iki yıl okuduktan sonra Askeri Tıbbiye’nin 5. sınıfına kabul edildi. 1889 yılında doktor yüzbaşı olarak mezun oldu ve aynı yıl cilt hastalıkları alanında eğitim almak üzere Paris’e gönderildi.
Edebi Kariyer
Paris’te dört yıl geçiren Şahabettin, dönüşünde Mersin, Rodos ve Cidde’de karantina hekimliği ve sıhhiye müfettişliği gibi görevlerde bulundu. İlk şiirlerini 1885 yılında Muallim Naci’nin yönettiği “Saadet” gazetesinde yayımladı. Daha sonra “Mekteb”, “Hazine-i Fünun”, “Maarif” ve “Malumat” dergilerinde farklı şiir denemeleriyle dikkat çekti.
Şahabettin, önceleri divan şiiriyle ilgilenirken Recaizade Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hamid Tarhan gibi şairlerden etkilenerek Batı tarzına yönelmeye başladı. “Servet-i Fünun” dergisinde yayımlanan şiirleriyle edebiyat dünyasında büyük tartışmalara yol açtı.
Daha sonra bireysel şiiri tercih eden Şahabettin, şiirde heceyi müzikle uyumlu kullanmayı savundu. Şiiri “Sözcüklerle yapılmış bir resim” olarak tanımladı.
Diğer Eserleri ve İlgileri
Şahabettin, nesir alanında da eserler verdi ve tiyatroyla ilgilendi. Kurtuluş Savaşı yıllarında Milli Mücadele’yi küçümseyen sözler sarf ettiği gerekçesiyle üniversitedeki görevinden istifa etmek zorunda kaldı.
Yaşamının son yıllarında Fransızca-Türkçe sözlük üzerinde çalışan Şahabettin, tamamlayamadan beyin kanaması sonucu 1934 yılında İstanbul’da vefat etti. Cenazesi Bakırköy Mezarlığı’na defnedildi.
Eserleri
Cenap Şahabettin’in en bilinen eserleri arasında “Tamat”, “Seçme Şiirleri”, “Bütün Şiirleri”, “Elhan-ı Şita”, “Yakazat-ı Leyliye” adlı şiir kitapları bulunmaktadır. Ayrıca “Yalan”, “Körebe”, “Küçükbeyler”, “Merdud Aile” gibi tiyatro oyunları, “Hac Yolunda”, “Afak-ı Irak”, “Avrupa Mektupları”, “Suriye Mektupları”, “Medine’ye Varamadım” adlı gezi yazıları ve “Evrak-ı Eyyam”, “Nesr-i Harp”, “Nesr-i Sulh” adlı düz yazıları da mevcuttur.
Cenap Şahabettin, Türk edebiyatında önemli bir şair olarak divan şiiri geleneğinden Batı tarzına geçişiyle tanınırken, aynı zamanda nesir ve tiyatro alanında da başarılı eserler vermiştir.
